شاید هنوز برای برخی از دست اندركاران ساخت ساز اعم از كارفرمایان، مهندسان و پیمانكاران سخن از نماهای مدرن تداعی كننده كاربرد شیشه از نمای ساختمان های بلند مرتبه و یا حداكثر تركیب آن با دیگر مصالح نظیر سنگ و چوب باشد. چنانچه نگارنده پس از تحقیق و مطالعه منابع و متون مرجع مهندسان نظیر مبحث پنجم از مقررات ملی ساختمان با وجود ویرایش مجدد تنها مصالحی نظیر سنگ، چوب و شیشه به عنوان مصالح مورد استفاده در نمای ساختمانهای مطرح میگردند و الگوی استفاده صحیح از آنها در این منابع بررسی میشود.این در حالی است كه جدا از بحث كیفی كه در جای خود مطرح خواهد شد، در سالهای اخیر صنعت نماهای ساختمان در كشور كاملاً متحول شده كه پی آمد آن دگرگون شدن چهره شهرهای بزرگ، كوچك و حتی غیرصنعتی میباشد.
با وجود گسترش توزیع محصولات متنوع و كاربردی در نمای ساختمانها هنوز آن طور كه باید و شاید از بعد علمی به مشخصات فنی و مكانیكی این مصالح پرداخته نشده است. همچنین نمی توان ادعا نمود كه مرجع قابل استنادی برای دست اندكاران ساخت و ساز جهت اطلاع از كم و كیف اصول استاندارد نصب آن بر روی ساختمان تاكنون وجود داشته است. البته درباره مصالح نوین تكست ها و متون فراوانی در كشورهای پیشرفته چاپ شده و خواص مكانیكی و روش نصب آنها تبیین شده است. بنابراین آن گروه از متخصصین که به اینگونه منابع دسترسی دارند با این مصالح آشنایی بیشتری خواهند داشت. اما به دلیل ضعف منابع موجود داخلی در این باب بطور عمدهای از اهل فن و مهندسین فعال در صنعت ساخت و ساز آشنایی فنی محدودی از این نوع مصالح ساختمانی دارند وبدیهی است كه پی آمد این عدم آشنایی منجر به عدم اقبال و كاربرد در خور مزیتهای این مصالح و همچنین استفاده اصولی از آن خواهد شد.
معرفی ورق كامپوزیت آلومینیوم
همانطور كه از نام این محصول پیداست، ورق كامپوزیت آلومینیوم، ماده ای مركب است كه از 2 لایه آلومینیوم و یك لایه پلاستیك در وسط از نوع پلی اتیلن می باشد تشكیل شده است كه این سه لایه توسط چسب پلیمری به هم متصل شده اند؛ ضخامت 2 لایه آلومینیوم مساوی و بین 30 تا 50 میكرون بسته به مورد متغیر بوده ضخامت كل آن 4 میلیمتر میباشد. ابعاد این محصول بسیار متغیر بوده اما متداول ترین آن 3200 * 12500 میلیمتر مربع است. همانطور كه ذكر شد 2 لایه آلومینیوم در تولید این محصول به كار برده شده است. یك لایه روی سطح نما قرار میگیرد و دیگری در پشت؛ لایهای كه روی سطح نما استفاده می شود بسته به طراحی نما قابلیت رنگها و طرحهای متنوع و متفاوتی را دارد و با توجه به نوع كاربری (نمای داخلی، نمای خارجی و …) رزینهای متفاوتی را روی آن اجرا میكنند كه در مورد آن مفصل توضیح داده خواهد شد. لایه پشتی نیز دارای یك لایه رنگ آستر بر روی آلومینیوم است. ورق كامپوزیت آلومینیوم جزء مصالح سبك دسته بندی میشود بطوریكه هر مترمربع از این ورقها تنها حدود 5 كیلوگرم وزن دارد.
کاربرد ورق کامپوزیت آلومینیوم
همانطور كه ذكر شد كاربرد عمده این محصول در امر نماسازی و دكوراسیون است، همچنین مواردی كه از این محصول به وفور استفاده میشود به شرح زیر است:
01
نمای خارجی ساختمان و برج با كاربری گوناگون
02
دكوراسیون داخلی ساختمان تجاری و فروشگاه
03
جایگاه عرضه سوخت بنزین و CNG
04
بیلبوردها و تابلوهای تبلیغاتی
05
اجرای پروژه سقف كاذب
06
دیواره تونلها و پایانههای مسافربری
07
بازسازی نمای ساختمانهای قدیمی
خواص فنی و مكانیكی كامپوزیت آلومینیوم
جایگاه آلومینیوم كامپوزیت در میان سایر مصالح نظر به اینكه این محصول جزء مصالح صنعتی و تولید كارخانجات است بسیاری از خواص مصالح طبیعی نظیر سنگ و چوب درآن بهبود بخشیده شده است. چنانچه این محصول در برابر شرایط جوی و اشعه ماوراء بنفش و همچنین شرایط اسیدی و قلیایی قوی، آلودگیها و خوردگی و رنگ پریدگی در صورتی كه از رزین PVDF(كه شرح آن در پی میآید) مقاومت فوق العادهای از خود بروز میدهد و سالیان متمادی بدون تغییر، خواص ظاهری و فنی خود را حفظ میكند. همچنین از لحاظ مكانیكی، خاصیت ارتجاعی و انعطاف پذیری عالی ورقها برخلاف مصالح ویژه امكان تغییر شكل به هر فرم دلخواه را میدهد.
همچنین این محصول در رنگها و طرحهای بسیار بسیار متنوع تولید میشود. به طوری كه علاوه بر رنگهای موجود در طبیعت، می تواند به شكل انواع سنگ، چوب و حتی طیفهای متفاوت رنگ برحسب زاویه تابش نور و هرآنچه كه بتوان تصور نموده باشد. همانطور كه ذكر شد ورقهای كامپوزیت وزن كمی در حدود 6-5كیلوگرم درهر مترمربع دارند كه در مقایسه با دیگر مصالح از قبیل سنگ، شیشه و سیمان دارای پایین ترین وزن ممكن است. با بررسیهای به عمل آمده نمای كامپوزیت آلومینیوم حدود 90% سبك تر از سنگ گرانیت، 65 درصد سبك تر از سیمان و50 درصد سبك تر از شیشه میباشند كه این كاهش وزن در بحث فواید استفاده از این محصول بررسی میشود. این محصول جزء مصالح آب بند محسوب میشود و همچنین خواص آكوستیكی داشته. ضمناً چنانچه به هر دلیلی نیاز به تعویض آنها باشد این كار به راحتی قابل انجام است كه دیگر مصالح عموماً در همه موارد فوق ضعفهای فراوانی دارند.
تفاوت های تأثیرگذار در قیمت و كیفیت
تفاوت در آلیاژ آلومینیوم
تفاوت در نوع پلی اتیلن و یا همان لایه میانی
تفاوت در ضخامت لایه آلومینیوم و لایه میانی
پوشش سطح ورق
طرحها و یا رنگهای خاص
انواع آلومینیوم كامپوزیت برحسب پوشش سطح ورق
رنگ روی سطح ورق با تكنولوژی های متفاوتی برحسب نوع كاربرد و محل نصب ورق اجرا میشود كه به صورت زیر تقسیم بندی میشود:
1- پلی استر: ساده ترین روش اجرای رنگ روی لایه آلومینیوم میباشد كه رنگ بدون هرگونه لایه محافظ روی لایه آلومینیوم اجرا میگردد. این نوع ورق در مقابل شرایط جوی، اسیدی و یا قلیایی بسیار آسیب پذیر بوده، هیچ گونه تضمینی برای حفظ كیفیت آن در نمای خارجی ساختمان وجود ندارد و بطور كلی استفاده از آن برای نمای بیرونی ساختمان ممنوع بوده ولی برای دكوراسیون داخلی مناسب و به صرفه است. 2- پوشش محافظ PVDF: این پوشش تحت نام پلی وینیل دین فلوراید نوعی رزین خاص است كه تولیدكننده آن شركت PPG میباشد. این رزین به دلیل وجود لایه پلیمری و همچنین عنصر فلوئور باعث محافظت رنگ سطح ورق و دوام و پایداری آن در مقابل شرایط نامساعد جوی، اشعه ماوراء بنفش و شرایط اسیدی و قلیایی به طور كاملاً قابل اعتماد حداقل تا 20 سال میگردد. رنگی كه با این رزین روی سطح ورق اجرا میگردد به طور مستقیم بر روی آلومینیوم اجرا نمیشود و قبل از آن یك لایه رنگ آستر از نوع پلی اورتان روی آلومینیوم اجرا شده سپس لایه رنگ اضافه میشود. بنابراین ورقهای PVDF دارای 2 لایه رنگ میباشند. 3- پوشش Nano-PDF: همانند رزین PVDF اجرا میگردد با این تفاوت كه یك لایه سوم هم روی رزینPVDF اجرا میشود كه از لحاظ ساختار مولكولی با رزینهای عادی متفاوت است. به صورتی كه فاصله مولكولی توسط تكنولوژی نانو به كمتر از 9-10 نانومتر میرسد كه این خاصیت باعث عدم جذب آلودگیهای محیطی از قبیل گردوغبار و ذرات روغنی معلق در فضا میگردد.
تقسیم بندی از لحاظ تكنولوژی لایه میانی
برحسب كاربرد و حساسیت پروژه لایه میانی از مواد مختلفی تشكیل شده است.
01
پلی اتیلن بازیافتی
02
پلی اتیلن نو
03
لایه میانی ضد حریق B1
04
لایه میانی ضد حریق A2 از هیدروكسید آلومینیوم ساخته میشود
توضیح اینكه به طور كلی پلی اتیلن استفاده شد در لایه میانی این ورقها در حالت كلی غیرقابل اشتعال است اما برحسب حساسیت پروژه و وجود مواد اشتعال زا در نزدیكی این ورقها از لایه میانی A2 , B1 استفاده میشود. لازم به ذكر است استاندارد A1 در مواد ضدحریق مربوط به مواد هموژن(غیركامپوزیت) میشود.
فواید استفاده از ورق كامپوزیت آلومینیوم
جدا از بحث زیبایی شناسی تنوع در اجرا و كیفیت متفاوت كامپوزیت آلومینیومی به طور خلاصه از 2 منظر وجوه تمایز دیگری بین این محصول و سایر مصالح نماسازی وجود دارد.
اولین و مهمترین امتیاز این محصول وزن سبك آن و در نتیجه كمك قابل توجه به سبك سازی ساختمان میباشد. چرا كه بر همه اهل دانش و فن ساختمان پوشیده نیست كه كاهش وزن لرزه ای ساختمان منجر به كاهش نیروی برش پایه و در نتیجه كاهش نیروی زلزله در محاسبات سازهای میگردد. به طوری كه در نتیجه این امر المانهای سازهای ساختمان اقتصادی تر و بهینه تر طرح میشود كه در واقع این امر جدا از مسئله خطر زلزله باعث سبكتر شدن مقاطع سازهای میگردد . همچنین به دلیل نصب یك اسكلت فلزی به ساختمان برای نصب این ورقها نمیتوان از تأثیر مطلوب این اسكلت به عنوان میان قابها صرف نظر نمود. وجه تمایز دیگر این محصول لحاظ مبحث 19 مقررات ملی است. چرا كه به دلیل وجود لایه پلی اتیلن و همچنین آببند بودن این محصول در كنار وجود هوای محبوس بین ورق وساختمان یك عایق حرارتی - صوتی پیرامونی ساختمان بوجود میآید كه تأثیر آن بسیار مطلوب و قابل توجه است.