خم کاری ورقهای فلزی چگونه است؟
خم کاری ورق های فلزی یکی از مهم ترین کارها در بخش تولیدات و صنایع می باشد. امروزه دستگاه های خم بسیار پیشرفته ای برای ساخت و خمکاری قطعات تولید شده اند که یکی از پرکاربردترین این دستگاه ها، دستگاه خم کاری ورق سی ان سی می باشد. در این مطلب قصد داریم تا در رابطه با خمکاری ورقهای فلزی و نحوه ی این کار بیشتر صحبت کنیم.پس پیشنهاد می کنیم تا آخر این مطلب با ما همراه باشید…
خم کاری چیست؟
به طور کلی به فرآیند تغییر فرم ظاهری فلزات، خم کاری گفته می شود. این تغییر فرم ها دارای درجه و زاویه و خط خم می باشد که با توجه به دستگاه های موجود تقریبا در هر زاویه، درجه و با هر نوعی شعاعی خمکاری ورقهای فلزی امکان پذیر می باشد.
موارد استفاده از خم کاری فلزی
معمولا از این روش، در تولید باکس های فلزی در صنایع الکترونیکی، الکتریکی، ساختمان، دامداری، کشاورزی، غذایی و… می توان استفاده نمود.
با توجه به اینکه اکثر لوازم صنعتی از متریال فلز ساخته می شوند، در تولید آن می توان از دستگاه های خم بسیار زیاد بهره برد. خم کاری فلز موجب ایجاد کشش و فشار در فلز می شود و همین امر موجب شکل گیری ورق های فلزی می گردد.
خم کاری چگونه انجام می شود
برای انجام خمکاری ورق های فلزی، از دستگاه های مختلفی استفاده می شود. از ماشین های رایج برای این کار ، دستگاه CNC پرس برک است. برای خمکاری، ورق فلزی به روی قطعه ای تو خالی نام سمبه قرار می گیرد و به وسیله اعمال فشار صفحات سنگینی ثابت نگه داشته می شود. به طور معمول مقدار فشار این صفحات و پانچ جداگانه کنترل می شود. سپس ابزار فولادی و سنگین که پانچ نام دارد با اعمال فشار از بالا، ورق را خم می کند. زاویه خم شدن ورق بستگی به میزان فشار وارد شده توسط پانچ دارد. بنابراین تنظیم میزان فشار پانچ پرس برک باید با دقت انجام شود. شکل نهایی ورق خم شده نیز بستگی به شکل سنبه و پانچ دارد. سمبه و پانچ در یک دستگاه پرس برک طبق شکل قطعه مورد نیاز تغییر می کنند. ممکن است ورق فلزی پس از خمکاری نیاز به پرداخت داشته باشد که توسط دستگاه های مخصوص انجام خواهد شد یا ممکن است لبه های کار به وسیله پرس برک پانچ شوند تا نیاز کمتری به پرداخت داشته باشیم.
انواع روش های خم کاری در صنایع
- خم کاری گرم
یکی از روش های مرسوم و قدیمی در خم کاری ورق های فلزی، خمکاری فلزات در دمای بالا می باشد. همانطور که می دانید فلزات در برابر گراما خاصیت پلاستیکی پیدا می کنند و قابلیت خمکاری در آن ها بیشتر می شود لذا می توان فلزاتی که قابلیت کمی برای خمکاری دارند را با گرم کردن به عملیات خم کاری نزدیک کرد و آن را به اشکال مختلف تبدیل کرد.
- خم کاری با دستگاه خم cnc سی ان سی
همانطور که در ابتدای مطلب اشاره کردیم، خم کاری فلزات با دستگاه خم سی ان سی cnc یکی از پیشرفته ترین روش های خمکاری است که دارای قابلیت برنامه نویسی و همچنین وارد کردن اطلاعات مورد نیاز جهت خم کاری از قبیل شعاع خم، زاویه خم، جنس ورق و ضخامت آن به راحتی خمکاری ورق فلزی را انجام می دهد.
این روش خم کاری محدودیتی برای ورق های فلزی با ضخامت های نازک و حساس را ندارد. با توجه به اینکه خمکاری ورق های فلزی با دستگاه سی ان سی cnc دارای دقت و سرعت خمکاری بسیار بالایی می باشد، لذا این روش خم کاری برای تولیدات انبوه بسیار گزینه ی فوق العاده ای به حساب می آید.
- خم کاری با دستگاه پرس برک
یکی دیگر از روش های بسیار مرسوم در خم کاری ورق های فلزی، خمکاری ورق های فلزی با استفاده از دستگاه های پرس برک است. دستگاه های پرس برک علاوه بر خمکاری ورق های فلزی قادر به کارهای صنعتی زیادی از جمله سوراخ کردن ورقه ی ها فلزی می باشند.
همچنین در این دستگاه ها می توان با تعویض پانچ طرح های مشبک به اشکال مختلف روی ورق ایجاد نمود. علاوه بر این، دستگاه پرس برک می تواند میان ورق فلزی شکاف ایجاد کند. همچنین بعضی از دستگاه های خمکاری ورق فلزی، قادر به برش ورق ها نیز هستند و می توانند به صورت خطوط صاف و نواری برش بزنند. می توان شکافی با شکل دلخواه هم به وسیله چندبار پانچ کردن روی ورق ایجاد کرد. برای خم کاری ورق های فلزی با زاویه بیش از نود درجه ، نیاز به ابزار های خاصی هست که قادر به تولید نیروی فشاری افقی نیز باشند.
- سایر روش های خم کاری ورق فلز
از جمله سایر روش های خم کاری ورق های فلزی، می توان به خم کاری v، خم کاری فلنج، خم کاری برشی، خم کاری دورانی، خم کاری منحنی، خم کاری هوایی و خم کاری u (کانالی) اشاره داشت. با توجه به نوع و شکل مورد نیاز نهایی قطعه، یکی از این روش ها برای خم کاری ورق های فلزی استفاده می شود. همچنین در این روش های خم کاری، شکل سمبه و پانچ با توجه به نوع ورق فلزی تغییر می کند.
انواع ماشین های خم کاری ورق های فلزی
- خم کن دستی
- خم کن برقی
- خم کن ساده ستونی
- خم کن هیدرولیکی
فاکتورها مهم در فرآیند خم کاری ورق های فلزی
- شعاع خم : به طور کلی می توان سه شعاع برای خم کاری تعریف نمود: شعاع خم داخلی، شعاع متوسط و شعاع خارجی
- ضخامت ورق های فلزی و جنس آن
- طول لبه ورق نسبت به منطقه خم
- عرض ورق ( طول خم )
- زاویه خم
در آخر نکاتی که باید در خم کاری ورقهای فلزی به آن توجه داشته باشیم شامل
- به طور کلی هر چقدر ورق فلزی تردی بیشتری داشته باشد (به علت وجود تنش نهایی و تنش تسلیم در فلز)، پهنای باند الاستیک در ناحیه تغییر شکل بیشتر خواهد بود و بنابراین مقدار بازگشت فنری افزایش خواهد یافت.
- هرچه شعاع خم بزرگتر باشد مقدار برگشت پذیری ورق فلزی بیشتر خواهد بود.
- هرچه زاویه خم بیشتر باشد مقدار بازگشت پذیری فنری بیشتر است.
- هرچه ضخامت ورق بیشتر باشد برگشت فنری ورق فلزی کمتر خواهد بود و فلز از خاصیت ارتجاعی کمتری برخوردار می باشد.
- با توجه به کشش ورق در شعاع خارجی خم و فشار ورق در شعاع داخلی خم، مقداری تغییر مقطع در ناحیه خم داریم که باتوجه به ناچیز بودن، از آن صرف نظر می کنیم.
